" مهدی آخر زمان آمد پدید " در ديوان حكيم قاآني شيرازي
" در مدح و منقبت حضرت قائم امام محمد مهدی صلوات‌الله علیه"
یکی از شاعران معاصر دوران حضرت باب، قاآنی ( ۱۲۲۲-۱۲۷۰ هـ ق) می‌باشد. میرزا حبیب قاآنی شیرازی به حضرت باب اعتقاد قلبی داشته و قصیدهٔ غرّا و شیوایی در وصف ظهور ایشان سروده است. این قصیده در چاپ‌های اخیر کلیات قاآنی عنوانش تغییر یافته و با عنوان جعلی: «در مدح یکی از علمای اعلام و فضلای ذوی العزّة و الاحترام گوید» منتشر شده است. در چاپ‌های اولیه و در عکسی که در اینجا از نسخهٔ چاپ شده به سال ۱۲۷۳ هـ ق (یعنی تنها ۳ سال پس از فوت شاعر) ضمیمه شده است. عنوان این قصیده به درستی آمده است: « در مدح و منقبت حضرت قائم امام محمد مهدی صلوات الله علیه ».
شعر از ستون اول سمت راست آغاز می‌شود.
............................................................................................................
از: نسخه ديوان حكيم قاآني شيرازي با مقدمه و تصحصح ناصر هيري چاپ اول تابستان1363 انتشارات گلشائي - انتشارات ارسطو
مقتدای انس و جان آمد پدید
پیشوای این و آن آمد پدید
فیض فیاضی ز دیوان ازل
بر که بر پیر و جوان آمد پدید
نور اشراقی ز خلاق زمن
بر چه بر اهل زمان آمد پدید
حامل اسرار وحی ایزدی
بر زمین از آسمان آمد پدید
مفخر آیات غیب سرمدی
با ضمیر غیب‌دان آمد پدید
واصل کوی فنا شد جلوه گر
حاصل کون و مکان آمد پدید
یک جهان تسلیم و یک عالم رضا
از بر یک طیلسان آمد پدید
یک فلک تحقیق و یک گیتی هنر
درد و مشت استخوان آمد پدید
از رخش‌کازرم باغ جنتست
یک‌گلستان ارغوان آمد پدید
قاف تا قاف جهان شد پر ز جان
تاکه آن جان جان آمد پدید
قیروان تا قیروان از خلق او
مشک و عود و ضیمران آمد پدید
ملک دین را حکمران شد جلوه گر
سرّ حق را ترجمان آمد پدید
راز دل را رازدان شد آشکار
ملک جان را قهرمان آمد پدید
زد بسی بیرنگ نقاش قضا
تا چنین نقش از میان آمد پدید
نقش مقصود اوست وین بیرنگها
بر سبیل امتحان آمد پدید
صورت فیض ازل شد جلوه‌گر
معنی سرّ نهان آمد پدید
وصف آن جان را که جویا بود جان
با تنی خوشتر ز جان آمد پدید
آنچه را در آسمان می‌جست دل
بر زمین خوش ناگهان آمد پدید
راست گويي بر زمين از آسمان
ناگهان جبرئيل سان آمد پديد
گو نهان شو از نظر باغ جنان
غیرت باغ جنان آمد پدید
گو برون رو از بدن روح روان
حسرت روح روان آمد پدید
کی نماید جلوه در هفت آسمان
آن چه در این خاکدان آمد پدید
تهنیت را یک به یک گویند خلق
عارف آن بی‌نشان آمد پدید
آنچه بر زاندیشه آمد آشکار
آنچه بیرون ازگمان آمد پدید
آنکه می‌گفتیم وصف حضرتش
می‌نیاید در بیان آمد پدید
آنکه می‌گفتیم حرف مدحتش
می‌نگنجد در زبان آمد پدید
آب شد از رشک سر تا پا محیط
کان محیط بیکران آمد پدید
عطسه‌زن شد خلق جان‌افروز او
زان بهشت جاودان آمد پدید
شعله‌ور شد خشم عالم‌سوز او
زان جحیم جان‌ستان آمد پدید
از دل و دستش که جود مطلقند
خواری دریا و کان آمد پدید
با دو چشم حق‌نگر شد آشکار
با دو دست دُر فشان آمد پدید
جاودان آباد باد آن سرزمین
کاین سپهر جود از آن آمد پدید
در مدیحش بیش از این گفتن خطاست
کاینچنین یا آنچنان آمد پدید
مختصر گویم هرآن رحمت که بود
در حجاب سرّ همان آمد پدید
تا به فصل دی همی‌گویند خلق
وقت سیر گلستان آمد پدید
عمر او چندان که گوید روزگار
مهدی آخر زمان آمد پدید
.............................................................................................
توضيحات :
عنوان اين قصيده در نسخه قديم ( 1273/ 1857 ) چنين است : « در مدح و منقبت حضرت قائم امام محمد مهدی صلوات‌الله علیه"
و در نسخه : چاپ اول تابستان1363 با مقدمه و تصحصح ناصر هيري و نيز در نسخه اينترنتي گنجور، عنوان قصيده مذكور چنين آمده است:
ضمنا خاطر نشان ميسازد كه بيت نوزدهم موجود در نسخه : چاپ اول تابستان 1363 با مقدمه و تصحصح ناصر هيري و با متن :
راست گويي بر زمين از آسمان
ناگهان جبرئيل سان آمد پديد
از گنجورحذف شده است.
...................................................
با تقديرو تشكر از پست بسيار مفيد (Payam Bahá'ís Friend ) كه سند قديمي از ديوان قاآني شيرازي را ارائه داده اند و توضيحات كافي ايشان، بخصوص در مورد عنوان اين قصيده : « در مدح و منقبت حضرت قائم امام محمد مهدی صلوات‌الله علیه"
یکی
از شاعران معاصر دوران حضرت باب، قاآنی (۱۲۲۲-۱۲۷۰ هـ ق) می‌باشد. میرزا
حبیب قاآنی شیرازی به حضرت باب اعتقاد قلبی داشته و قصیدهٔ غرّا و شیوایی
در وصف ظهور ایشان سروده است. این قصیده در چاپ‌های اخیر کلیات قاآنی
عنوانش تغییر یافته و با عنوان
جعلی: « در
مدح یکی از علمای اعلام و فضلای ذوی العزّة و الاحترام گوید» منتشر شده
است. در چاپ‌های اولیه و در عکسی که در اینجا از نسخهٔ چاپ شده به سال ۱۲۷۳
هـ ق (یعنی تنها ۳ سال پس از فوت شاعر) ضمیمه شده است، عنوان این قصیده به
درستی آمده است: « در مدح و منقبت حضرت قائم امام محمد مهدی صلوات الله
علیه ».
شعر از ستون اول سمت راست آغاز می‌شود.
.............................................................
جلد دیوان قاآنی:
شعر از ستون اول سمت راست آغاز می‌شود.
.............................................................
جلد دیوان قاآنی:
Payam Bahá'ís Friend
جلد دیوان قاآنی، سال انتشار ۱۲۷۳ هـ ق
سمت راست روی جلد ، سمت چپ آغاز بخش قصائد
..........................................................................................
حاشیه‌ها :
:http://ganjoor.net/ghaani/ghasidegh/sh88
تا به حال یک حاشیه برای این شعر نوشته شده است.
حسین ط نوشته :
با درود
عنوان این قصیده ،این نمی‌باشد که در اینجا آمده: « در مدح یکی از علمای اعلام…»
سؤال اینست که این « یکی از علمای اعلام » اسمش چه بوده که شاعر ننوشته، در صورتی که دیگر قصائد به همراه نام و غیره آمده. اگر این شخص داراي مقام بالایی بوده و وحی بر او نازل می‌شده که شخص عادی‌ای نمی‌تواند باشد:
حامل اسرار وحی ایزدی
بر زمین از آسمان آمد پدید
به روشنی او را حامل اسرار وحی ایزدی می‌داند و همچنین:
فیض فیاضی ز دیوان ازل
بر که بر پیر و جوان آمد پدید
نور اشراقی ز خلاق زمن
بر چه بر اهل زمان آمد پدید
در دیوانی که من دارم و نسخهء چاپ اول آنست، به سال۱۲۳۷ ( هجري1273) و خوشبختانه از دستکاری نامردمان به دور مانده ،عنوان این قصیده چنین است:
« در مدح و منقبت حضرت قائم امام محمد مهدی صلوات‌الله علیه "
ممنون
------------------------
متن حاشيه با تصحيح اندك و
سال 1237 قيد شده در اين حاشيه احتمالا همان1273 ميباشد
....................................................................................
No comments:
Post a Comment